Europejski Dzień Parków Narodowych - obchodzony jest w dniu rocznicy (24 maja) utworzenia pierwszego parku narodowego w Europie, którym jest szwedzki Sarek. Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha. Powstaje w celu zachowania różnorodności biologicznej, przyrody nieożywionej i ożywionej oraz walorów krajobrazowych, a także przywróceniu właściwego stanu przyrody lub odtworzenia zniekształconego siedliska przyrodniczego (siedlisk roślin, grzybów i zwierząt). Na takich obszarach prowadzi się również działania mające na celu odtworzenie już przekształconych siedlisk i przywrócenie pierwotnego stanu zasobów przyrody.
W Polsce istnieją 23 parki narodowe, najstarszymi są: Pieniński Park Narodowy i Białowieski Park Narodowy - zostały utworzone w 1932 roku. Najmłodszym jest powstały w 2001 roku Park Narodowy „Ujście Warty”. Największą powierzchnię posiada Biebrzański Park Narodowy - 592,23 km². Najbliżej Powiatu Legnickiego znajduje się Park Narodowy Gór Stołowych oraz Karkonoski Park Narodowy. Od kilku lat toczą się rozmowy na temat powstania 5 nowych parków narodowych: Szczecińskiego, Doliny Dolnej Odry, Jurajskiego, Mazurskiego i Turnickiego.
Parki narodowe są udostępniane w celu:
- naukowym – są miejscem, które umożliwia prowadzenie obserwacji przyrodniczych, badań naukowych oraz programów;
- edukacyjnym – wiele parków w Polsce posiada muzea przyrodnicze oraz ośrodki dydaktyczno-naukowe, w których prowadzone są zajęcia edukacyjne. Ośrodki tego typu mają na celu poszerzanie wiedzy przyrodniczej i świadomości ekologicznej;
- turystycznym – zwiedzanie jest możliwe dzięki wytyczonym szlakom i ścieżkom dydaktycznym. Niektóre parki narodowe można zwiedzać poprzez uprawianie turystyki pieszej, rowerowej, konnej i kajakowej.
Główne zasady, które należy przestrzegać podczas zwiedzania parku narodowego:
- poruszaj się wyłącznie po wyznaczonych szlakach turystycznych;
- nie niszcz znaków i tablic turystycznych;
- nie śmieć;
- nie niszcz i nie zbieraj roślin, w tym owoców runa leśnego;
- nie chwytaj i nie płosz zwierząt mieszkających w lesie;
- nie zbieraj i nie wydobywaj skał oraz minerałów;
- zachowaj ciszę, nie krzycz, nie śpiewaj, nie używaj odbiorników radiowych;
- nie biwakuj i nie rozpalaj ognia.
Parki Narodowe w Polsce
Białowieski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1932 r.
- Symbol:
- żubr
- Szczególne walory:
- najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodniczo – Leśnicze Białowieskiego PN.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Pieniński Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1932 r.
- Symbol:
- Trzy Korony
- Szczególne walory:
- pasmo górskie z pięknymi i ostrymi szczytami, doliny w postaci wąwozów skalnych.
Świętokrzyski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1950 r.
- Symbol:
- jeleń
- Szczególne walory:
- najstarsze góry w Polsce, urozmaicona roślinność i wiele gatunków zwierząt.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego PN.
Babiogórski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1954 r.
- Symbol:
- okrzyn jeleni
- Szczególne walory:
- dwie przełęcze, drugi po Tatrach wypiętrzony obszar Polski, bogactwo jezior i strumieni, wykształcone piętra roślinne.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego PN.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Tatrzański Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1955 r.
- Symbol:
- kozica tatrzańska
- Szczególne walory:
- występowanie niezwykłych gatunków fauny i flory, płynące dolinami strumienie, jedyny obszar w Polsce o charakterze wysokogórskim typu alpejskiego, najwyższe szczyty i najgłębsze jaskinie w Polsce.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodnicze Tatrzańskiego PN.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Ojcowski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1956 r.
- Symbol:
- nietoperz
- Szczególne walory:
- bogata fauna i flora, Dolina Prądnika, liczne jaskinie.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Ojcowskiego PN.
Wielkopolski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1957 r.
- Symbol:
- puszczyk
- Szczególne walory:
- jezioro Góreckie, wysoczyzna morenowa zbudowana z glin i piasków zwałowych.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodnicze Wielkopolskiego PN.
Karkonoski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1959 r.
- Symbol:
- dzwonek karkonoski
- Szczególne walory:
- góra Chojnik, Śnieżka, Wodospad Szklarki, unikatowe ekosystemy.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Kampinowski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1959 r.
- Symbol:
- łoś
- Szczególne walory:
- najlepiej zachowane wydmy śródlądowe, Puszcza Kampinoska.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodnicze Puszczy Kampinoskiej.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Woliński Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1960 r.
- Symbol:
- bielik
- Szczególne walory:
- lasy bukowe, najpiękniejszy odcinek polskiego wybrzeża klifowego.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodnicze Wolińskiego PN.
Słowiński Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1967 r.
- Symbol:
- mewa
- Szczególne walory:
- bagna, jeziora przymorskie, wydmowy pas mierzei z unikatowymi w Europie wydmami ruchomymi.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodniczo-Leśnicze Słowińskiego PN.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Bieszczadzki Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1973 r.
- Symbol:
- ryś
- Szczególne walory:
- rzadkie gatunki roślin, fragment puszczy karpackiej, połoniny – unikatowe w Polsce pasma górskich łąk ponad górną granicą lasu.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego PN.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Roztoczański Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1974 r.
- Symbol:
- konik polski
- Szczególne walory:
- różnorodność fauny i flory.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Ośrodek Edukacyjno- Muzealny Roztoczańskiego PN.
Gorczański Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1981 r.
- Symbol:
- salamandra plamista
- Szczególne walory:
- pozostałości puszczy karpackiej, rozległe kompleksy leśne.
Wigierski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1989 r.
- Symbol:
- bóbr
- Szczególne walory:
- różnorodność ekosystemów wodnych, liczne lasy, morenowe wzniesienia.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Wigier.
Drawieński Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1990 r.
- Symbol:
- wydra
- Szczególne walory:
- 20 jezior, ok 300 ha mokradeł, zwarty kompleks leśny, rzeka Płociczna.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Stacja Terenowa Drawieńskiego PN „Bogdanka”.
Poleski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1990 r.
- Symbol:
- żuraw
- Szczególne walory:
- arktyczna tundra i lasotundra, jeziora, stawy, rzeki, fragmenty torfowisk nizinnych.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Poleskiego PN.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Park Narodowy Gór Stołowych
- Rok utworzenia:
- 1993 r.
- Symbol:
- Szczeliniec Wielki
- Szczególne walory:
- unikatowa rzeźba terenu.
Biebrzański Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1993 r.
- Symbol:
- batalion
- Szczególne walory:
- Dolina Biebrzy, stanowiąca ostoję dla ptaków, dolinowe torfowiska, bagna i szuwary, bogactwo zróżnicowanej fauny i flory.
Magurski Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1995 r.
- Symbol:
- orlik krzykliwy
- Szczególne walory:
- górne dorzecze Wisołki oraz pasmo Magury Witkowskiej.
- Muzea prowadzone przy PN:
- Muzeum Magurskiego PN .
Park Narodowy "Bory Tucholskie"
- Rok utworzenia:
- 1996 r.
- Symbol:
- głuszec
- Szczególne walory:
- unikatowy krajobraz z licznymi jeziorami, Struga Siedmiu Jezior.
- Obiekty UNESCO:
- rezerwat biosfery UNESCO.
Narwiański Park Narodowy
- Rok utworzenia:
- 1996 r.
- Symbol:
- błotniak stawowy
- Szczególne walory:
- rzeka Narew, posiadająca liczne koryta, awifauna.
Park Narodowy "Ujście Warty"
- Rok utworzenia:
- 2001 r.
- Symbol:
- gęś zbożowa
- Szczególne walory:
- tereny podmokłe, mokradła, łąki, trzcinowiska, awifauna.
Łączna długość szlaków turystycznych w parkach narodowych w Polsce (w km).
Dotacje
Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu
Unia Europejska