Przestępcy dokonując przestępstw na osobach starszych działają w różnorodny sposób i za pomocą różnych metod, wykorzystując najczęściej zaufanie i „dobre serce” tych ludzi. Poniżej podajemy Państwu przykłady najczęściej stosowanych sposobów oszukiwania ludzi starszych. Zapoznanie się z nimi powinno wyczulić na oszukańcze sposoby działania.

Kradzieże i oszustwa

Kradzieże na klamkę

To jeden z najprostszych sposobów okradania mieszkań, polegający na tym, że złodzieje wchodzą do klatek bloków i naciskając delikatnie „na próbę” na klamki drzwi wejściowych wyszukują mieszkania otwarte. Wykorzystując fakt otwartych drzwi, delikatnie wchodzą do wewnątrz mieszkań i okradają je. Przeciwdziałanie tego typu działaniom polega na starannym zamykaniu drzwi wejściowych.

Oszustwa i inne przestępstwa

Jeżeli drzwi wejściowe do mieszkań są zamknięte to często oszuści pukają do drzwi pod różnymi pretekstami, np. z prośbą o wodę czy coś do jedzenia, oferując sprzedaż artykułów przemysłowych, bądź też podając się za osoby urzędowe np. listonosza, pracownika ZUS-u, siostrę PCK, hydraulika lub przedstawiciela fundacji, czy stowarzyszenia, pogotowia ratunkowego.

Po podstępnym wejściu do mieszkania, wykorzystując nawet chwilową nieuwagę, okradają domowników.

Wyciąganie pieniędzy od seniorów za fałszywe zaległości

Oszuści wykorzystują do swej działalności obszar opłat abonenckich RTV. Podszywając się pod fikcyjną (nie istniejącą), ale brzmiącą wiarygodnie instytucję państwową np. „Centralny Rejestr Radiokomunikacji i Telewizji” rozsyłają drogą pocztową fałszywe, bardzo profesjonalnie przygotowane wezwanie do zapłaty i druk wpłaty za abonament RTV z ponagleniem. Powinniśmy wiedzieć, że ściąganiem opłat za abonament RTV zajmuje się Poczta Polska. W przypadkach wątpliwości co do korespondencji związanej z opłatami abonenckimi należy skontaktować się z infolinią dla obsługi RTV- 43 842 06 06.

Inwestycje obarczone dużym ryzykiem

Do nieuczciwych działań wobec seniorów zaliczyć można „niedomówione” propozycje polis i innych „produktów oszczędnościowych” oferowanych emerytom przez banki i pośredników finansowych. Brak dokładnych informacji o dodatkowych opłatach ponoszonych przy wnoszeniu comiesięcznej składki oraz o bardzo wysokich opłatach likwidacyjnych, które mogą sięgać nawet 90-100 %, powodują, że seniorzy podejmujący tego typu inwestycje są narażeni na duże straty, zarówno finansowe, jak i psychiczne. Osoby, które wykupiły polisy, na niekorzystnych warunkach, mogą dochodzić swoich praw jedynie przed sądem.

Szybki kredyt (tzw. chwilówka)

Seniorzy z uwagi na to, że należą do grupy społecznej najmniej zasobnej finansowo, wystawiani są na pokusę pobierania kredytów. Dosyć często takie kredyty zawierają wiele pułapek zdradliwych zapisów, dla utrudnienia zapisywanych w umowach drobną czcionką (zabieg techniczny). Przy podpisywaniu umów kredytowych, szybkiej pożyczki, należy przede wszystkim dokładnie przeczytać treść umowy i zwrócić uwagę na ukryte koszty dodatkowe oraz całkowity koszt kredytu. Jeżeli zapisy umowy są niezrozumiałe należy dokładnie wypytać i oczekiwać rzetelnej odpowiedzi od kredytodawcy. Jeżeli, mimo wyjaśnień, zapisy są nadal niezrozumiałe, należy odłożyć podpisanie umowy, wziąć umowę do domu, przedyskutować z bliskimi i ewentualnie poradzić się prawnika. Przy dokładnej analizie tekstu umowy należy sprawdzić, czy umowa nie zawiera niedozwolonych prawnie zapisów, najczęściej niekorzystnych dla kredytobiorcy. Dokładniejsze informacje na temat niedozwolonych sformułowań znajdują się na stronie internetowej www.uokik.gov.pl - w zakładce - rejestr klauzul niedozwolonych. Ostatnio oferty szybkich kredytów znajdują się także w Internecie. Kuszą one różnymi propozycjami np. zerowym oprocentowaniem, korzystnymi lub odroczonymi ratami. W przypadku, gdy umowa okazuje się niekorzystna, od umowy kredytu zawartej przez Internet można odstąpić w ciągu 14 dni od zawarcia umowy.

W terminie 14 dni od zawarcia umowy o kredyt konsumencki można również zrezygnować z takiej umowy bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu, oraz bezzwrotnych kosztów poniesionych przez kredytodawcę na rzecz organów administracji publicznej oraz opłat notarialnych.

Naciąganie seniorów na atrakcyjne monety

Metoda oszustwa „na monety” polega na tym, że współpracujący ze sobą oszuści obserwują starsze osoby wychodzące z banku i jeden z nich - zazwyczaj udający cudzoziemca - łamaną polszczyzną proponuje do sprzedania „wyjątkowe monety”. W tym momencie „pojawia się” drugi z oszustów, udający bardzo zainteresowanego kupnem „wartościowych” monet. Bierze jedną i wchodzi do pobliskiego kantoru. Po wyjściu pokazuje sfałszowany paragon, który ma dowodzić o ogromnej wartości oferowanych numizmatów. Ofiary dawały się wówczas łatwo przekonać i chętnie kupowały proponowane „wartościowe numizmaty”. Tą metodą przez okres 10 lat oszuści naciągnęli zamożnych emerytów na blisko 1,5 mln zł.

Metoda „na wnuczka”

Bardzo częstym przestępstwem, którego ofiarami padają ludzie starsi, jest wyłudzenie pieniędzy przez osoby podające się za członków rodziny lub bliskich znajomych, pod pretekstem pilnej życiowej potrzeby. Sprawcy dzwonią na telefon domowy przedstawiając się jako wnuk, wnuczka, siostrzeniec lub siostrzenica (głos w telefonie jest zniekształcony i starsi ludzie często myślą, iż dzwonią faktycznie osoby z rodziny) i proszą o pożyczkę na zakup jakiejś rzeczy w bardzo atrakcyjnej cenie, informują o wypadku drogowym, o przetrzymywaniu w areszcie. Najczęściej od razu informują „babcię” lub „dziadka”, że nie będą mogli przyjechać po pieniądze i w związku z tym pieniądze odbierze znajomy lub kolega. Po pewnym czasie znajomy „wnuczka” zjawia się w mieszkaniu ofiary po pieniądze.

Fałszywy pracownik instytucji

Szczególną ostrożność należy również zachować w stosunku do osób podających się za urzędników i przedstawicieli różnych instytucji. Często oszuści „podszywając się” za pracowników opieki społecznej, urzędu skarbowego czy ZUS-u mogą twierdzić, że ich wizyta spowodowana jest wypłatą dodatkowego świadczenia pieniężnego lub materialnego, przyznaniem większej emerytury lub renty, czy zwrotem podatku dochodowego, a w celu uzyskania tych pieniędzy lub świadczeń konieczne jest wniesienie opłaty manipulacyjnej lub przekazanie pieniędzy na zakup znaczków skarbowych. Takie działanie sprawcy ma na celu wskazanie miejsca, gdzie przechowujemy pieniądze. Następnie złodziej prosi o podanie np. szklanki wody, a w międzyczasie kradnie oszczędności lub cenne przedmioty znajdujące się w mieszkaniu. Podobne metody działania mogą być wykorzystane przez domokrążców oferujących do sprzedaży tanie towary, osoby przynoszące „dobrą nowinę” o wygranej w konkursach lub loteriach, czy też osoby innej narodowości proszące o jałmużnę.

Fałszywy policjant

Sprawcy oszustw mogą także podszywać się pod funkcjonariuszy Policji lub Straży Miejskiej, informując (np. że ktoś z rodziny nie ma pieniędzy, aby zapłacić mandat lub że ktoś z bliskich popełnił przestępstwo lub wykroczenie). Jednocześnie sugerują, iż sprawę można załatwić polubownie poza „granicami prawa”. Chęć udzielenia pomocy bliskim powoduje, że osoby starsze płacą za tę „wymyśloną usługę” znaczne sumy pieniędzy. W wymienionych sytuacjach zawsze należy potwierdzić fakty przekazywane nam przez nieznajomą osobę, a więc zadzwonić osobiście pod numer telefonu członka rodziny, aby przekonać się, czy jego znajomy mówi prawdę. Podstawową zasadą jest nieprzekazywanie pieniędzy osobom obcym.

Niebezpieczne numery telefonów

Zamieszczone są one na stronie w Internecie, pod adresem: http://czyj-numerek.pl Można tam zapoznać się z numerami telefonów określanych przez internautów jako niebezpieczne (ponad 4,5 tysiąca), nękające (ponad 6000). Wymienione liczby świadczą, że istnieje wiele niebezpiecznych numerów telefonów, których nie należałoby odbierać, gdyż może się skończyć utratą pieniędzy z konta, otrzymaniem niezamawianej przesyłki kurierskiej lub innym oszustwem. Wyspecjalizowane w manipulacji grupy oszustów szczególnie łatwe środowisko do okradania znajdują w grupie osób starszych. Pod żadnym pozorem nie należy odbierać telefonów zakwalifikowanych przez internautów do grupy numerów niebezpiecznych.

Nieuczciwe propozycje handlowe przez telefon

Ostatnio bardzo rozpowszechniona jest metoda złodziejska polegająca na wykorzystywaniu telefonu. Oszustwo polega na proponowaniu w rozmowie telefonicznej „atrakcyjnych” produktów (najczęściej o kłamliwie podawanych walorach np. zdrowotnych w postaci np. „wspaniałych suplementów diety” lub urządzeń o atrakcyjnych parametrach technicznych. Po wyrażeniu zgody na taką transakcję otrzymujemy przesyłkę kurierską ze zdecydowanie inną zawartością. Z uwagi na zróżnicowane, zagmatwane adresy poszczególnych oddziałów firmy niemożliwe jest odzyskanie poniesionych nakładów.

W przypadku wmówienia „suplementów diety” niemożliwym staje się ich zwrot, gdyż tego rodzaju artykuły nie podlegają zwrotowi. Odsyłanie tak wmówionych towarów wiąże się ze stratą dodatkowych pieniędzy bez możliwości ich odzyskania. Należy unikać transakcji przez telefon, szczególnie z nieznanymi firmami.

WAŻNE PORADY!

Seniorze zanim otworzysz drzwi:

• spójrz przez wizjer w drzwiach lub przez okno – kto to?
• jeśli nie znasz odwiedzającego – spytaj o cel jego wizyty,
• zapnij łańcuch zabezpieczający (jeśli zdecydujesz się na otwarcie drzwi) oraz poproś o pokazanie dowodu tożsamości, legitymacji służbowej, identyfikatora. Pamiętaj: uczciwej osoby nie zrazi takie postępowanie powodowane ostrożnością!
• w razie wątpliwości umów się na inny termin, sprawdzając uprzednio w administracji osiedla lub innej odpowiedniej instytucji wiarygodność osoby pukającej do drzwi (jeśli osoba podaje się za przedstawiciela administracji lub innej odpowiedniej instytucji).

W innych sytuacjach:

• w przypadku wypłaty gotówki z bankomatu, gdy jesteś sam, upewnij się czy jesteś obserwowany przez podejrzane osoby lub czy w pobliżu nie kręcą się takie osoby
• zawsze staraj się zapamiętać numer PIN do swojej karty bankomatowej - jeżeli nie jesteś w stanie zapamiętać numeru PIN, nigdy nie zapisuj go bezpośrednio na karcie bankomatowej, ani w innym widocznym miejscu,
• staraj się w porze wieczorowej i nocnej nie wybierać z bankomatu zbyt dużych sum,
• zawsze upewnij się czy po wyjściu z banku nikt podejrzany za Tobą nie podąża,
• nie noś ze sobą więcej gotówki niż będziesz potrzebował w najbliższym czasie,
• wystrzegaj się osób nawiązujących z Tobą kontakt np. na poczcie, w sklepie, przychodni, na ulicy,
• będąc w domu zamykaj drzwi wejściowe,
• kiedy jesteś sam w domu nie wpuszczaj do mieszkania osób Tobie nieznanych np. podających się za pracownika opieki społecznej, ZUS, PCK, administracji,
• jeśli musisz kogoś wpuścić do mieszkania, nie zostawiaj go ani na chwilę samego,
• nie przeprowadzaj żadnych transakcji z inkasentami lub akwizytorami,
• nie przechowuj w domu dużych kwot pieniędzy,
• nie informuj nikogo, kiedy otrzymujesz emeryturę lub rentę,
• unikaj w porze wieczorowo-nocnej miejsc mało oświetlonych i uczęszczanych,
• torebkę damską należy nieść z przodu bądź pod pachą, przytrzymując ręką.